ఆంధ్రప్రదేశ్(AP) మరియు తెలంగాణ(Telangana) ప్రభుత్వాలు అసెంబ్లీ ఎన్నికల సమయంలో మహిళలకు హామీ ఇచ్చిన మేరకు ఉచిత బస్సు ప్రయాణ పథకాలను అమలు చేశాయి.
తెలంగాణ – “మహాలక్ష్మి” పథకం
తెలంగాణ ప్రభుత్వం ఈ పథకాన్ని 2023 డిసెంబర్ 9న “మహాలక్ష్మి” పేరిట ప్రారంభించింది. రాష్ట్రంలోని బాలికలు, మహిళలు, ట్రాన్స్‌జెండర్లు ఈ పథకానికి అర్హులు. వయసుకు ఎటువంటి పరిమితి లేదు. ఈ పథకం TSRTCకి చెందిన సిటీ బస్సులు, పల్లె వెలుగు, ఎక్స్‌ప్రెస్ బస్సుల్లో ప్రయాణానికి వర్తిస్తుంది.
అనుమతించని బస్సులు: ఏసీ బస్సులు, నాన్-ఏసీ గరుడ్, వజ్ర, ఇంద్ర, సూపర్ లగ్జరీ, అంతర్-రాష్ట్ర సర్వీసులు.
ప్రారంభంలో రేషన్ కార్డు, ఓటర్ కార్డు, ఆధార్ కార్డులో ఏదో ఒకటి చూపించి ఉచిత టికెట్ ఇచ్చారు. తరువాత ఆధార్ కార్డు తప్పనిసరిగా చూపించాల్సిందిగా మారింది. ఈ పథకం ద్వారా నెలకు సుమారు రూ. 300 కోట్లు ఖర్చు అవుతుంది. TSRTC బస్సుల ఆక్యుపెన్సీ రేషియో 67% నుంచి 95%కి పెరిగింది. పథకం ద్వారా మహిళలకు సుమారు రూ. 6,671 కోట్ల ఆర్థిక భారం తగ్గింది.
ఆంధ్రప్రదేశ్ – “స్త్రీ శక్తి” పథకం
ఏపీ ప్రభుత్వం ఈ పథకాన్ని 2025 ఆగస్టు 15న “స్త్రీ శక్తి” పేరిట ప్రారంభించింది. మహిళలు, బాలికలు, ట్రాన్స్‌జెండర్లు APSRTC బస్సుల్లో ఉచితంగా ప్రయాణించవచ్చు. ఈ పథకం పల్లె వెలుగు, అల్ట్రా పల్లె వెలుగు, సిటీ ఆర్డినరీ, మెట్రో ఎక్స్‌ప్రెస్, ఎక్స్‌ప్రెస్ బస్సులకు వర్తిస్తుంది.
అనుమతించని బస్సులు: నాన్-స్టాప్ సర్వీసులు, అంతర్-రాష్ట్ర సర్వీసులు, సప్తగిరి ఎక్స్‌ప్రెస్ (తిరుమల-తిరుపతి), అల్ట్రా డీలక్స్, సూపర్ లగ్జరీ, ఏసీ బస్సులు, ఘాట్ రోడ్లలో నడిచే బస్సులు (ఉదా. పాడేరు, శ్రీశైలం ఘాట్లు).
ఉచిత ప్రయాణానికి, లబ్ధిదారులు తమ ఆధార్ కార్డు, ఓటర్ ఐడి, రేషన్ కార్డు, డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ లేదా రాష్ట్ర/కేంద్ర ప్రభుత్వ గుర్తింపు కార్డు చూపించాలి. APSRTC బస్సులలో దాదాపు 74% బస్సులలో ఉచిత ప్రయాణం అందుబాటులో ఉంటుంది. ఈ పథకం అమలుకు ఏపీ ప్రభుత్వం సుమారు రూ. 1,970 కోట్లు ఖర్చు చేయాల్సి ఉంటుంది.
తేడాలు:
రూల్స్ ఎక్కువ భాగం రెండు రాష్ట్రాలలో ఒకేలా ఉన్నాయి. తెలంగాణలో ఆధార్ కార్డు తప్పనిసరి, అయితే ఏపీలో ఏ గుర్తింపు కార్డు చూపించినా సరిపోతుంది. ఏపీ ప్రభుత్వం సప్తగిరి ఎక్స్‌ప్రెస్ మరియు ఘాట్ రోడ్లలో ఈ పథకాన్ని అమలు చేయడం లేదు.
